Een vriend vertelt u over iemand die vier keer gereanimeerd werd in zes maanden tijd en uiteindelijk is bezweken aan een hartstilstand.
Durf erover te praten
- NadenkenHeeft u al nagedacht over wat u wilt voor uw toekomstige zorg, uw toekomstige huisvesting of uw levenseinde?
- Zich informerenBent u op de hoogte van de opties voor zorg en huisvesting voor uw levenseinde?
- BeslissenWat wilt u beslissen nadat u informatie heeft ingewonnen?
- Erover pratenDurft u met uw omgeving en/of behandelend arts te spreken over uw wensen?
- RegistrerenHeeft u nagedacht over het registreren van uw wensen?
Nadenken
Heeft u al nagedacht over wat u wilt voor uw toekomstige zorg, uw toekomstige huisvesting of uw levenseinde?
Neem de tijd om na te denken over uw kernwaarden, uw overtuigingen, uw diepste verwachtingen en datgene wat uw leven betekenis geeft.
Denk ook aan de soorten medische zorg of behandelingen die u al dan niet aanvaardbaar vindt, met name aan het einde van uw leven.
Om u te helpen bij deze denkoefening, kunt u stilstaan bij concrete situaties die uw omgeving aanbelangen of die aan u werden verteld.
U stelt vast dat een buurvrouw die depressief was sinds het overlijden van haar echtgenoot, een sociaal leven en echte levensvreugde heeft teruggevonden sinds ze in een woonzorgcentrum verblijft.
Uw vriendin vertelt u dat haar vader aan het einde van zijn leven palliatieve zorg kreeg, waardoor hij echt de tijd had om afscheid te nemen en dat hij op een zeer zachte en vredevolle manier is heengegaan.
U leest in de pers het verhaal van een man die meer dan drie jaar in coma lag na een auto-ongeluk vooraleer zijn familie aanvaard heeft dat de artsen de machines uitschakelden die hem kunstmatig in leven hielden.
Een van uw kennissen vertelt u dat als ze ooit haar verstand kwijt is, dat voor haar ondraaglijk zou zijn en dat ze nog liever euthanasie krijgt.
Uw buurvrouw vertelt u dat een bejaarde in de buurt alleen in zijn huis stierf en pas drie dagen na zijn overlijden werd ontdekt.
Hoe voelt u zich bij dergelijke situaties? U heeft zich waarschijnlijk soms afgevraagd: "En als ik het was of een van mijn naasten, hoe zou ik dan reageren?". Misschien dacht u: "Ik wil dit zelf nooit moeten meemaken.", of "Als ik ooit in een dergelijke situatie terechtkom, zou ik graag hebben dat dit op een gelijkaardige manier gebeurt". Het kan ook dat deze situaties u perplex doen staan en u niet goed weet wat u ervan moet denken.
Enkele vragen die u kunnen helpen bij uw denkoefening:
-
Uw zorg: Zijn er medische ingrepen die u wenselijk acht en andere die u weigert?
- Wilt u worden gereanimeerd als uw toestand echt kritiek is?
- Aanvaardt u het idee van sondevoeding?
- Gaat u ermee akkoord om aan een beademingstoestel te liggen of verbonden te worden met andere soorten toestellen die bepaalde vitale functies kunstmatig in leven houden, indien uw toestand dit rechtvaardigt?
- Aanvaardt u indien nodig dat u bloed van een onbekende donor krijgt toegediend via bloedtransfusie?
- Zijn er andere soorten zorg die u weigert?
-
Uw huisvesting: In welke omgeving wenst u te overlijden?
- Is het essentieel dat uw naasten bij u zijn?
- Is het vooral belangrijk dat er gezondheidswerkers aanwezig zijn om u te kalmeren?
- Wilt u vooral niet alleen zijn?
- Wilt u uw laatste momenten graag thuis beleven, in uw normale leefomgeving, misschien met uw huisdier?
- Helpt het rumoer van de stad u om u levendig te voelen of zoekt u net de rust van het platteland op?
Zich informeren
Bent u op de hoogte van de opties voor zorg en huisvesting voor uw levenseinde?
Sommige mensen willen hun leven zo veel mogelijk verlengen via medische ingrepen, anderen weigeren ‘aan machines te liggen’ als er geen kans meer is op genezing.
Wanneer u pijn of onaangename symptomen heeft, zoals duizeligheid of misselijkheid, bieden de zorgverleners geneesmiddelen en behandelingen aan om uw pijn te verzachten.
En zelfs als u op een punt komt dat u geen zorg meer wilt om uw leven te verlengen, zal u toch medische behandelingen en verpleegkundige zorg krijgen om uw comfort te behouden.
Er zijn manieren om thuiszorg en -hulp te krijgen zodat u zo lang mogelijk thuis kan blijven wonen. Maar als u bang bent om alleen thuis te zijn, zijn er veel mogelijkheden om uw dagelijkse leven te delen met anderen die ook op zoek zijn naar gezelschap.
Een paar vragen die u kunnen helpen om u te informeren:
-
Uw zorg: Kent u de verschillende soorten zorg die aangeboden kunnen worden om de problemen gelinkt aan ouderdom te compenseren?
- Wist u dat er operaties bestaan om de pijn te verminderen?
- Zou u een geneesmiddel aanvaarden om uw ademhaling te verlichten?
- Aanvaardt u dat er antibiotica en/of pijnstillers worden voorgeschreven voor u?
-
Uw huisvesting: Als u de keuze heeft, waar wilt u dan de laatste jaren van uw leven doorbrengen?
- Kent u de verschillende soorten huisvesting?
- Kent u de verschillende soorten thuishulp en -zorg die u in staat zouden stellen langer thuis te blijven wonen?
- Kent u gemeenschapshuizen of vormen van intergenerationeel samenwonen die het mogelijk maken om niet alleen in huis te zijn?
- Weet u dat er opvangfaciliteiten bestaan die palliatieve zorg bieden?
-
Uw levenseinde: Weet u welke mogelijkheden er zijn om waardig te sterven en dit in overeenstemming met uw waarden en overtuigingen?
- Weet u dat het mogelijk is om een wilsverklaring af te leggen om zelf te beslissen hoe u sterft en wat er met uw lichaam gebeurt?
- Kent u de mogelijkheden voor orgaandonatie?
- Weet u waar u informatie kan vinden?
Beslissen
Wat wilt u beslissen nadat u informatie heeft ingewonnen?
Nadat u erover hebt nagedacht en u informatie hebt ingewonnen, is het belangrijk om keuzes te maken over uw toekomstige huisvesting, toekomstige zorg en levenseinde. U hoeft niet alle vragen tegelijkertijd te beantwoorden. ACP is een proces dat in verschillende fasen verloopt. U kunt keuzes maken in de loop van uw leven. U kunt zo vaak als u wilt van gedachten veranderen.
Op deze site kunt u uw wensformulier afdrukken en het vervolgens delen met uw omgeving, uw vertrouwenspersoon. U kunt uw wensen ook delen met uw behandelende arts en hem vragen deze in uw zorgdossier te registreren. Dit formulier geeft u de mogelijkheid om uw levenskeuzes, alsook uw levenseinde op papier te zetten.
Denk ook aan vertrouwenspersonen die u kunnen helpen keuzes te maken. Probeer de persoon te kiezen die het meest geschikt is om uw wensen te vervullen en te respecteren en om beslissingen te nemen in uw naam. Het kan gaan om uw echtgenoot, een volwassen kind, een familielid, een goede vriend of uw arts. U kunt die persoon officieel aanwijzen als gemachtigde of vertegenwoordiger om er zeker van te zijn dat hij zal worden uitgenodigd om keuzes te maken voor u als u daar zelf niet meer toe in staat bent.
Een paar vragen die u kunnen helpen bij de beslissingen:
-
Uw huisvesting: Heeft u beslissingen genomen over uw toekomstige huisvesting?
- Wenst u zo lang mogelijk thuis te blijven wonen?
- Wenst u in een woonzorgcentrum te worden opgenomen?
- Wenst u samen te wonen met andere personen en tegelijkertijd het woonzorgcentrum te vermijden?
- Gaat u liever bij uw kinderen wonen of bij andere mensen in uw omgeving?
Erover praten
Durft u met uw omgeving en/of behandelend arts spreken over uw wensen?
Durf over uw wensen te praten met uw naasten, vertrouwenspersoon en/of arts. Het is mogelijk dat uw naasten het moeilijk vinden om dergelijke onderwerpen te bespreken, of omgekeerd, dat ze opgelucht zullen zijn over welke soorten zorg, huisvesting of levenseinde u wilt.
Als u er openlijk en in vertrouwen over praat, dan helpt dat vaak om de voor- en nadelen rustig af te wegen. Ook uw arts kan u helpen om bepaalde soorten medische ingrepen beter te begrijpen, onder welke omstandigheden ze worden overwogen en wat de mogelijke bijwerkingen zijn. Dergelijke informatie kan nuttig zijn om te weten welke alternatieven er zijn en welke het best overeenstemmen met uw wensen en uw beslissingen. Door deze gesprekken zullen uw keuzes misschien veranderen. U heeft de mogelijkheid om op elk ogenblik uw beslissingen te herzien en uw wensformulier aan te passen.
Enkele vragen die u kunnen helpen bij het gesprek:
-
Uw zorg: Heeft u de gelegenheid gehad om met uw omgeving, vertrouwenspersoon en/of behandelende arts over uw wensen te spreken?
- Is uw behandelende arts op de hoogte van de zorg die u verkiest en de zorg die u weigert?
- Heeft u al vragen gesteld aan uw behandelende arts over de mogelijkheden van levenszorg en de zorg bij het levenseinde?
- Heeft u gezegd waarom bepaalde behandelingen u aanvaardbaar lijken en andere niet?
- Heeft u met uw omgeving gesproken over uw spirituele, religieuze of andere overtuigingen die uw zorg zouden kunnen beïnvloeden?
-
Uw huisvesting: Heeft u de gelegenheid gehad om de verschillende soorten toekomstige huisvestingen met uw omgeving te bespreken?
- Heeft u uw omgeving laten weten hoe belangrijk het is dat ze al dan niet aanwezig blijven?
- Heeft u besproken waar u zou willen wonen: thuis met aangepaste hulp en zorg, in een serviceflat, in een dagverblijf etc.?
- Heeft u met uw behandelende arts de verschillende huisvestingsmogelijkheden besproken?
-
Uw levenseinde: Heeft u met uw omgeving gesproken over wat u wenselijk of onaanvaardbaar vindt voor uw levenseinde?
- Heeft u met uw arts gesproken over uw levenseinde?
- Kent uw omgeving uw wensen om al dan niet uw levenseinde te verlengen met machines terwijl er geen hoop meer is op herstel?
- Is de vertrouwenspersoon die u heeft aangewezen op de hoogte van zijn rol?
- Heeft u met uw omgeving gesproken over uw houding ten aanzien van orgaandonatie of euthanasie?
Registreren
Heeft u nagedacht over het registreren van uw wensen?
U heeft de mogelijkheid om uw wensen rond uw leven en levenseinde op verschillende manieren te registreren: hetzij via uw behandelende arts in uw medisch dossier, hetzij door deze schriftelijk mee te delen aan uw omgeving. Voor bepaalde keuzes kunnen andere personen tussenkomen op basis van specifieke regelgeving. Uw gemeente kan onder meer uw beslissingen inzake orgaandonatie of euthanasie registreren. Een notaris kan de keuze registreren die u maakt met betrekking tot de aanwijzing van de persoon die de beslissingen in uw plaats zal nemen, als u daartoe niet meer in staat bent. U kunt hem ook uw wensen met betrekking tot uw huisvesting toevertrouwen.
Om u te helpen uw voorkeuren en keuzes duidelijk te maken, wordt u een ‘wensformulier’ voorgesteld. U kunt hier informatie inwinnen over uw keuzes voor uw toekomstige woning, toekomstige zorg en uw levenseinde. U wordt ook verzocht uw vertrouwenspersoon en/of gemachtigde/vertegenwoordiger te vermelden.
Enkele vragen die u kunnen helpen bij het registreren:
-
Uw huisvesting: Heeft u uw wensen voor uw huisvesting aan het einde van uw leven geregistreerd?
- Heeft u uw wensen inzake huisvesting en plaats ingevuld op het wensenformulier op deze site?
- Heeft u dit formulier online overgemaakt aan uw behandelende arts of heeft u het in papieren vorm bezorgd?
- Heeft u een exemplaar van uw formulier overhandigd aan een persoon uit uw omgeving?
- Heeft u gevraagd om de naam van uw vertrouwenspersoon en/of uw gemachtigde/vertegenwoordiger te registreren?