Vertrouwenspersoon en vertegenwoordiger
In België bepaalt de wet betreffende de rechten van de patiënt de kenmerken van de relatie tussen de patiënt en de zorgverlener en beoogt ze dat de kwaliteit van de verstrekking van gezondheidszorg verbeterd wordt. Ze bepaalt wat de patiënt mag verwachten van zijn arts of van elke andere zorgverlener.
Deze wet betreffende de rechten van de patiënt laat toe om de toegang tot het patiëntendossier te verduidelijken maar ook om de perso(o)n(en) aan te stellen die u kan (kunnen) vertegenwoordigen indien u niet in staat bent uw rechten zelf uit te oefenen.
De aanwijzing van een dergelijke persoon, uw vertegenwoordiger, is belangrijk omdat hij zal moeten toezien op de naleving van uw keuzes/wensen en eventueel in uw plaats beslissingen zal moeten nemen. Deze persoon kan uw partner, een meerderjarig kind, een ander familielid of een naaste vriend(in) zijn.
De wet onderscheidt twee soorten personen die u kunnen bijstaan of vertegenwoordigen: de vertrouwenspersoon en de vertegenwoordiger (soms ook ‘gemachtigde’ genoemd), elk met een andere rol. Dit belet u echter niet om dezelfde persoon aan te wijzen voor beide rollen.
vertrouwenspersoon
De vertrouwenspersoon is de persoon die u aanwijst om u te helpen bij de uitoefening van uw rechten als ‘patiënt’. Deze persoon kan geen beslissingen nemen in uw plaats. Hij zal u alleen bijstaan en adviseren indien nodig.
Deze persoon kan een familielid, vriend of andere persoon zijn die u kiest om u te helpen om bijvoorbeeld informatie in te winnen over uw gezondheidstoestand, uw patiëntendossier te raadplegen etc. In dit kader blijft u de persoon die de rechten uitoefent en kan uw vertrouwenspersoon u steunen, advies geven en begeleiden waar nodig.
vertegenwoordiger
De vertegenwoordiger is de persoon (een of meerdere) die in uw naam handelt indien u niet meer in staat bent om uw wil te uiten. Als u niet meer alleen kunt beslissen, wordt uw vertegenwoordiger gevraagd om in uw plaats keuzes te maken.
Indien er geen vertegenwoordiger werd aangewezen of indien deze niet beschikbaar zou zijn, beschrijft de wet betreffende de rechten van de patiënt de personen die instaan als ‘vertegenwoordiger’ van de patiënt en de volgorde waarin er een beroep op hen wordt gedaan, zodat ze zouden kunnen toezien op de naleving van de toepassing van uw wilsverklaring. De volgende personen kunnen worden uitgenodigd om de keuzes te maken in uw naam: de bewindvoerder (indien benoemd en bevoegd), de samenwonende, meerderjarige kinderen, ouders, broers en zussen, het medisch team.
Indien u een persoon als vertrouwenspersoon of als vertegenwoordiger heeft aangewezen en laten registreren, kunt u op elk ogenblik uw keuze wijzigen zonder u te moeten rechtvaardigen. Het is dus ook mogelijk om de aanwijzing van een persoon als vertrouwenspersoon of als vertegenwoordiger te annuleren.
Meer informatie vindt u in de brochure ‘Rechten van de patiënt’.