Wilsverklaringen
Wilsverklaringen zijn documenten waarin u duidelijke richtlijnen geeft voor de situatie waarin u niet meer in staat bent om zelf uw wil uit te spreken.
Deze worden dus opgemaakt voor later, als u op een dag niet meer in staat bent om uw wil zelf uit te drukken. U kunt bijvoorbeeld schriftelijk aangeven welke behandelingen/onderzoeken/zorg u niet of niet meer wenst te ontvangen. Artsen en andere zorgverleners zullen hiermee dan rekening moeten houden.
Niemand kan een dergelijke verklaring voor u invullen als u daar zelf niet meer toe in staat bent.
In België zijn er vijf wilsverklaringen die vooraf kunnen worden opgesteld en officieel kunnen worden geregistreerd.
Al deze wilsverklaringen zijn documenten met juridische waarde.
De wilsverklaring inzake euthanasie
Dit is een schriftelijke verklaring volgens een wettelijk model (benoeming van twee getuigen). U kunt deze laten registreren bij uw gemeente in aanwezigheid van uw twee getuigen.
In deze verklaring gaat u ermee akkoord dat, indien u aan een ernstige ongeneeslijke ziekte lijdt en u niet in staat bent uw verzoek kenbar te maken omdat u onomkeerbaar bewusteloos bent (in coma), een arts euthanasie mag uitvoeren volgens de voorwaarden en de procedure die in de wet zijn vastgelegd.
Iedere meerderjarige of geëmancipeerde minderjariga die zijn wil kan uiten, kan een voorafgaande verklaring inzaken euthanasie opstellen en/of laten registreren.
Dit wordt alleen in aanmerking genomen als u in een toestand van onomkeerbare bewusteloosheid verkeert en niet in staat bent uw wil kenbaar te maken.
Deze verklaring blijft onbeperkt geldig (geldig voor alle verklaring die na 02 april 2020 werden afgelegd) en kan op elk moment worden herzien of ingetrokken.
Opgelet: Indien een persoon bij bewustzijn, die in staat is zijn wil te uiten en in een medische situatie verkeert die voldoet aan de door de wet gestelde voorwaarden, euthanasie wenst, moet hij niettemin een verzoek tot euthanasie tot een arts richten (zelfs als er vooraf een wilsverklaring inzake euthanasie werd opgesteld).
De negatieve wilsverklaring
is een schriftelijke aanvraag waarin u vooraf aangeeft welke behandeling(en) en/of onderzoek(en) u niet wenst te ontvangen indien u niet meer in staat bent om het zelf te kunnen meedelen.
Bijvoorbeeld als u geen levensverlengende behandeling wilt krijgen, maar enkel een comfortbehandeling.
Deze verklaring blijft onbeperkt geldig.
Naast uw kopie kunt u ook een kopie bezorgen aan uw arts, uw vertegenwoordiger of uw gezinsleden.
De wilsverklaring inzake orgaandonatie en menselijk lichaamsmateriaal
In België wordt iedereen verondersteld een potentiële donor te zijn. Iedereen heeft echter het recht om bezwaar te maken, maar ook om te bevestigen dat hij donor wil zijn. Dit kan enerzijds door de naasten (familie, vrienden) van zijn keuze in te lichten en anderzijds door registratie in een databank die, in geval van overlijden, geraadpleegd zal worden vóór een eventuele orgaanverwijdering. Iedereen heeft op elk moment de mogelijkheid om van mening te veranderen en een nieuwe verklaring te laten registreren. Deze verklaring blijft onbeperkt geldig.
Er zijn 4 donatietypes :
Orgaandonatie voor transplantatie
Deze donatie bestaat uit het wegnemen van organen bij een donor na zijn overlijden. De weggenomen organen worden uitsluitend gebruikt voor transplantatie bij mensen die erop wachten.
Donatie van menselijk lichaamsmateriaal voor de vervaardiging van geneesmiddelen
Deze donatie bestaat uit het wegnemen van lichaamsmateriaal bij een donor na zijn overlijden geneesmiddelen te vervaardigen voor bijvoorbeeld innoverende therapieën. Het materiaal (organen, weefsels, cellen etc.) kan worden gebruikt om geneesmiddelen te vervaardigen.
Donatie van menselijk lichaamsmateriaal voor transplantatie
Deze donatie bestaat uit het wegnemen van weefsels en cellen van een donor na zijn overlijden. De weggenomen weefsels worden uitsluitend gebruikt voor transplantatie bij personen die erop wachten.
Donatie van menselijk lichaamsmateriaal voor onderzoek
Deze donatie bestaat uit het wegnemen van lichaamsmateriaal bij een donor na zijn overlijden voor wetenschappelijk onderzoek. Het lichaamsmateriaal (organen, weefsels, cellen etc.) wordt gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek zonder toepassing op de mens. Dit onderzoek is vaak essentieel om de zorg te blijven verbeteren. Het maakt het onder meer mogelijk de kennis over het menselijk lichaam of over bepaalde ziekten te verdiepen.
Opmerking: dit type donatie verschilt van de lichaamsdonatie aan de wetenschap, die wordt beheerd door de medische faculteiten.
U kunt zelf een dergelijke verklaring online invullen via de website MijnGezondheid.be, maar u kunt ook uw gemeentebestuur of uw arts vragen om dit voor u te doen.
Op elk moment kunt u uw verklaring intrekken of wijzigen.
De wilsverklaring voor de laatste wilsbeschikking en/of de keuze van het uitvaartritueel
U kunt uw keuze voor uw begrafenis openbaar maken door uw gemeentebestuur te vragen deze informatie te registreren. Zowel uw naasten als de begrafenisondernemer zullen verplicht zijn rekening te houden met deze wensen. Na het overlijden zal de gemeente nagaan of u een wilsverklaring heeft laten registreren. Indien dat het geval is, zal de gemeente ook nagaan of uw naasten uw wensen naleven.
Bovendien is het belangrijk dat u, indien u een uitvaartovereenkomst heeft gesloten, dit vermeldt in de wilsverklaring, zodat ze opgenomen wordt in het bevolkingsregister van de gemeente. Zo kan de ambtenaar van de burgerlijke stand het bestaan van deze overeenkomst aantonen wanneer het overlijden wordt aangegeven. Deze verklaring is onbeperkt geldig.
De wilsverklaring inzake de donatie van het lichaam aan de wetenschap
U kan uw lichaam afstaan aan de wetenschap en zo levens redden, niet direct zoals bij orgaandonatie maar eerder indirect. Uw beslissing zal bijdragen tot de medische en wetenschappelijke vooruitgangen.
Uw donatie stelt studenten in staat hun kennis van de anatomie van het menselijk lichaam aan te scherpen, een onmisbare basis voor elke kwaliteitsvolle medische praktijk. Het biedt studenten in de chirurgie ook de mogelijkheid om specifieke chirurgische handelingen te leren en te herhalen. Zo kunnen chirurgen bijvoorbeeld nieuwe chirurgische technieken ontwikkelen en onder de knie krijgen.
Om uw lichaam aan de wetenschap te geven, kunt u een document (testament) schriftelijk opstellen waarin de naam van de universiteit vermeld wordt die het lichaam kan opeisen.
Het is echter aan te raden zich vooraf te informeren bij de bevoegde dienst van de universiteit in kwestie.
Het is te allen tijde mogelijk om op verzoek op uw beslissing terug te komen. Er wordt geen rechtvaardiging gevraagd.